Planując instalację elektryczną, lub jej remont, modernizację, powinniśmy przewidzieć możliwość jej rozbudowy, a rozplanowanie odbiorów - gniazd, punktów świetlnych czy wyłączników dostosować do późniejszego wyposażenia domu w sprzęt zasilany prądem.

Zanim jednak prąd dotrze do gniazdka lub żarówki, przechodzi przez kilka charakterystycznych odcinków i urządzeń znajdujących się między linią elektroenergetyczną a odbiornikiem.

Z sieci do budynku dochodzi odgałęzienie nazywane przyłączem (może być napowietrzne lub też podziemne tzw. kablowe). Przyłącze doprowadza prąd do złącza - miejsca, w którym dochodzi ono do wewnętrznej lini zasilającej (wLz). W złączu umieszczone są bezpieczniki główne dostosowane do maksymalnego dopuszczalnego obciążenia instalacji. Złącze zależnie od sposobu prowadzenia przyłącza umieszczane jest na zewnętrznej ścianie domu lub w specjalnej skrzynce ustawionej przy ogrodzeniu.

Za złączem instalowany jest licznik energii elektrycznej, pozwalający na rozliczenie zużycia prądu z dostawcą energii. Wszystkie urządzenia między linią energetyczną a licznikiem są plombowane i dostęp do nich mają jedynie pracownicy rejonu energetycznego. Ten odcinek instalacji musi być zrobiony zgodnie z warunkami technicznymi wydanymi przez rejonowy zakład energetyczny i odebrany przez uprawnionego pracownika. Warunki określają m.in. sposób wykonania przyłącza, lokalizację licznika, tzw. przydział mocy - czyli dopuszczalne obciążenie instalacji (standardowo jest to ok. 10 kW), rodzaj i wartość bezpieczników.

Podstawową i najważniejszą częścią każdej instalacji jest rozdzielnica główna - specjalna skrzynka z urządzeniami zabezpieczającymi i sterującymi poszczególnymi jej częściami.

Do rozdzielnicy doprowadza się wydzielone obwody - układy przewodów doprowadzających prąd do pojedynczych urządzeń lub ich grup. Każdy obwód zawiera oddzielne zabezpieczenie tzw. wyłącznik nadprądowy.

Podział instalacji na kilka, a nawet kilkanaście obwodów pozwala na selektywne ich wyłączanie w przypadku awarii, a także na skuteczniejszą ochronę przed przeciążeniem. Przepisy wymagają, aby jeden obwód zasilał nie więcej niż 10 gniazd wtykowych lub 20 punktów świetlnych (opraw oświetleniowych). Odbiorniki o dużej mocy - pralki automatyczne, bojlery, kuchenki elektryczne, ogrzewacze montowane na stałe, powinny być zasilane z obwodów indywidualnych. Oddzielne zabezpieczenie muszą mieć również obwody trójfazowe (tzw. siła), wykorzystywane do zasilania hydroforów, kotłów elektrycznych, ogrzewaczy akumulacyjnych i niektórych rodzajów kuchenek.

Podział instalacji na obwody powinien zapewniać równomierne rozłożenie obciążenia na poszczególne fazy zasilania.

Doprowadzenie prądu do gniazda, żyrandola czy silnika hydroforu zapewniają przewody zasilające, tworzące wewnętrzną sieć elektryczną. Rodzaj przewodu oraz jego przekrój zależą od sposobu prowadzenia instalacji i obciążenia zasilanego obwodu. Przewody mogą być prowadzone w rurkach elastycznych (w tzw. peszlu) układanych w bruzdach wykutych w ścianach (instalacja podtynkowa), w warstwie tynku (wtynkowa) lub na jego powierzchni (natynkowa).

Wykonanie instalacji podtynkowej jest najbardziej pracochłonne w wykończeniu, ale w przypadku awarii lub rozbudowy łatwo można wprowadzić dodatkowe przewody do rurek. Do jej wykonania używa się przewodów pojedynczych typu DY, najczęściej o przekroju 1,5 lub 2,5 mm kw.

Znacznie szybciej buduje się instalację wtynkową, w której przewody wielożyłowe płaskie układa się na surowym murze, a następnie zakrywa tynkiem. Ten typ instalacji można stosować w budynkach, które będą tynkowane w sposób tradycyjny, a w razie otynkowania przewodu trzeba będzie wykuwać nową bruzdę na całej długości uszkodzonego odcinka.

Coraz większą popularnością cieszą się instalacje natynkowe, zwłaszcza te układane w estetycznych listwach mocowanych tuż przy podłodze.Odpowiednio do sposobu prowadzenia przewodów dobiera się osprzęt instalacyjny (puszki rozgałęźne i podgniazdowe, elementy mocujące itp.).

Instalację należy prowadzić po liniach prostych, a odgałęzienia muszą odchodzić prostopadle. Przebieg przewodów ukrytych pod tynkiem warto zaznaczyć na planie pomieszczeń. Unikniemy wtedy ich uszkodzenia, gdy zechcemy wywiercić otwór w ścianie pod wiszącą półkę czy lustro.

W budownictwie szkieletowym oraz ścianach budowanych na stelażu pokrytym płytami gipsowo-kartonowymi przewody elektryczne umieszcza się w ich wnętrzu, przewlekając je przez otwory technologiczne. Do takich ścian stosuje się specjalne puszki z zaczepami, pewnie mocujące gniazda i wyłączniki.

Obecnie obowiązujące przepisy wymagają, aby nowe instalacje były prowadzone trzema przewodami dla obwodów jednofazowych i pięcioma przewodami dla obwodów trójfazowych. Dodatkowy przewód ochronny oznaczony literami PE powinien być połączony ze stykiem ochronnym gniazda lub oprawy. Jeśli osprzęt nie ma takiego zacisku, przewód ten pozostawia się niepodłączony jako rezerwę. Należy pamiętać, że barwa koszulki izolacyjnej przewodu określa jego funkcję w instalacji. Kolor jasnoniebieski zarezerwowany jest dla przewodów neutralnych (oznaczonych literą N), natomiast żółtozielony dla przewodów ochronnych PE.

Rozmieszczenie punktów odbioru. Gniazda zasilające powinny być zamieszczone tak, by do podłączenia urządzenia nie trzeba było używać przedłużaczy, rozgałęźników. Precyzyjne rozplanowanie gniazd na etapie budowy instalacji jest bardzo trudne, gdyż z reguły dopiero po wykończeniu wnętrza zabieramy się do ustawiania sprzętów i wyposażenia. Można jednak ustalić wcześniej, gdzie znajdą się urządzenia, które na stałe podłączone będą do gniazdek. Trzeba również pamiętać, że centra RTV oraz komputery wymagają wielu gniazd do podłączenia towarzyszących im urządzeń, warto więc założyć tam 3-4 podwójne gniazda, dzięki czemu unikniemy niewygodnych rozgałęziaczy. Przewidując korzystanie z dużej liczby sprzętu elektrycznego, gniazda rozmieszcza się co mniej więcej 2 m wzdłuż ścian pokojów, na wysokości ok. 20 cm nad podłogą.

Wpomieszczeniach o podwyższonej wilgotności i kontakcie z wodą, to znaczy kuchni i łazience instaluje się je na wysokości 1-1,4 m, tak aby ustawione tam sprzęty ich nie przysłaniały. W tych pomieszczeniach zakłada się gniazda hermetyczne (oznaczenie IP 44 lub więcej), koniecznie wyposażone w styk ochronny. W odległości mniejszej niż 60 cm od krawędzi wanny lub brodzika nie można zakładać żadnych gniazd ani wyłączników, a oprawy oświetleniowe muszą mieć II klasę izolacji (oznaczone symbolem kwadratu w kwadracie).

Jako dodatkową ochronę należy w instalacji zamontować zabezpieczenia przed porażeniem prądem, czyli wyłączniki różnicowo-prądowe. Reagują one na bardzo małe prądy już od 10 milisekund. Czas ich reakcji to 15-50 milisekund. Włączają się gdy na obudowie urządzenia (pralki, lodówki) pojawi się prąd , czyli wystąpi tzw. Przebicie Żeby zapewnic pełne bezpieczeństwo, powinniśmy jeszcze podłączyć wyłączniki różnicowo-prądowe do wszystkich metalowych obudów urządzeń elektrycznych ,rur c.o i armatury. Całość tych połączeń stanowi tak zwana szyna uziemiająca, która powinna być zainstalowana na najniższej kondygnacji budynku.

Aby wyeliminować niebezpieczeństwo powstania pożaru lub porażenia prądem, na skutek uszkodzenia izolacji przewodów, obwód elektryczny powinien być zabezpieczony urządzeniem różnicowo-prądowym o znamionowym natężeniu prądu zadziałania nieprzekraczającym 0.5 A, które odetnie dopływ prądu, dodatkowo powinien posiadać kontrolne urządzenia ostrzegawcze , które sygnalizuje uszkodzenie izolacji.

Instalacje elektrczną najlepiej prowadzić po wykonaniu wszystkich pozostałych instalacji w budynku, nie ma wtedy niebezpieczeństwa przypadkowego uszkodzenia wcześniej ułożonego przewodu.